Bir Tır Aylık Ortalama Ne Kadar Kazanır? (Gerçek Hesap, Samimi Cevap)
Hani bazen yolda uzun, ağır ağır ilerleyen bir tırı görürsün ya; o an aklına “Bu aracın ay sonunda ne kadar para bıraktığı” mutlaka düşmüştür. Ben de aynı meraktan yola çıktım: defterleri karıştırdım, şoförlerle konuştum, masrafları tek tek kaleme aldım ve gerçekten bir tırın aylık ortalama ne kazandırdığını herkesin anlayacağı bir dille topladım. Hadi, beraber hesap kitap yapalım; çünkü mesele sadece “ne kadar yazıyor” değil, hangi şartlarda yazıyor…
—
Kısaca Cevap: Bandı Baştan Duyuralım
Şoför (maaş + prim): Hatta, firmaya, hatlara ve deneyime bağlı olarak aylık net ~ “temel maaş + sefer primi” formülüyle gider. Piyasada ciddi dalgalanma var; ama pratikte maaş+prim toplamı çoğu senaryoda orta-üst bantta oluşur.
Tır sahibi/işleten (yurtiçi hat): Doluluk, km başı gelir ve mazot fiyatına bağlı olarak zarar–kafa kafaya–kârlı üçlüsünün arasında gidip gelir. Ortalama bir kullanımda ay sonu mütevazı ama hissedilir bir net yazdırır.
Tır sahibi/işleten (yurtdışı hat): Kur, akaryakıt ve geçiş ücretlerine rağmen km başı kazanç daha yüksek olduğu için iyi planlanmış hatlarda ay sonunda daha belirgin bir net görülebilir.
> “Bandı” özellikle geniş tuttum; çünkü tır işi yol, yük, mevsim, kur ve doluluk değişkenleriyle nefes alıp verir. Aşağıda net tabloyu, formüller ve örnek hesaplarla açıyorum.
—
Kazancı Belirleyen 7 Büyük Değişken
1. Km başı gelir (yurtiçi TL, yurtdışı çoğu zaman €)
2. Aylık toplam kilometre (doluluk ve boş dönüş oranı)
3. Yakıt tüketimi (l/100 km) ve güncel mazot fiyatı
4. Köprü–otoyol–geçiş–ferry gibi hat bazlı maliyetler
5. Şoför maliyeti (şoförsen kendi emeğin; işletensen maaş+prim)
6. Bakım–lastik–yağ–onarım (km başına yazılan reel gider)
7. Sigorta–MTV–kasko–finansman (leasing/kredi)–amortisman–vergi
Bu değişkenler bir tırın defterini oynatır. İki tır, aynı ay içinde, sırf boş dönüş oranı yüzden bambaşka neticeler çıkarabilir.
—
Örnek Hesap (Yurtiçi Hat)
Diyelim ki aylık 9.000 km yaptın.
Gelir: km başına “G” TL üzerinden 9.000 × G
Yakıt: Ortalama 32 l/100 km → 2.880 litre. Litre fiyatı “L” TL ise 2.880 × L
Şoför maliyeti: “S” TL (kendi emeğini de bir bedel gibi düşün)
Bakım/lastik: kabaca km başı 3–4 TL → diyelim 9.000 × 3,5 = 31.500 TL
Geçiş/otoyol: hat yapısına göre “O” TL
Sigorta+vergiler (aylığa bölünmüş): “İ” TL
Finansman (leasing/kredi) ya da amortisman: “F” TL
Net = (9.000 × G) − [ (2.880 × L) + S + 31.500 + O + İ + F ]
Nasıl okunur?
G (km geliri) 25 TL civarındaysa ve L (mazot) yüksekse, net hızla erir; hatta kafa kafaya dönebilir.
G 30–35 TL bandına yaklaşınca, aynı km’de ay sonunda elle tutulur bir net oluşmaya başlar.
Boş dönüşü düşürmek (mesela %20’den %10’a) bazen km gelirini 2–3 TL artırmaktan daha fazla etki eder.
—
Örnek Hesap (Yurtdışı Hat)
Burada çoğu zaman € / km konuşulur. Diyelim aylık 10.000 km ve km geliri “E” €.
Gelir: 10.000 × E (€)
Yakıt: tüketim benzer, ama fiyat ve Tax-Free/iade gibi unsurlar devreye girer.
Geçiş, tünel, ferry: hattına göre ciddi kalemdir.
Şoför maliyeti: ülke/hat bazında ek ödemeler olabilir.
Diğerleri: bakım, sigorta, finansman, amortisman…
Net = (10.000 × E) − (yakıt € + geçiş € + şoför € + diğer €)
Okuma notu: E 1,2–1,5 €/km bandına yaklaştıkça ve planlama iyiyse, yurtiçine göre daha belirgin bir net görülür. Ama geçiş ücretleri, beklemeler, kur hareketi gibi riskler de büyür.
—
Şoför Olarak Kazanç vs. Tır Sahibi Olarak Kazanç
Şoför (çalışan): Gelirin daha öngörülebilir: temel maaş + sefer/performans primi. Hatta ve firmaya göre genişler; ama büyük sürprizler genelde primi etkileyen faktörlerden gelir (zamanında teslim, yakıt disiplini, hasarsızlık).
Tır sahibi/işleten: Gelirin değişken; doğru hat, doğru müşteriye erişim, boş km yönetimi, planlı bakım ve yakıt disipliniyle ay sonunda anlamlı kâr yazdırırsın; tersi durumda kârlar hızla buharlaşır.
—
Bugün–Yarın: Tır Kazancını Etkileyecek Trendler
Dijital yük platformları: Daha şeffaf fiyat, daha çok teklif; marj sıkışması ama doluluğu artırma fırsatı.
Telematik ve sürüş analitiği: Yakıt disiplini ve bakımın veriye bağlanması, km başına gideri aşağı çeker.
Alternatif yakıtlar/elektrik: İlk yatırım ağır; ama doğru hatta enerji maliyet avantajı doğabilir.
Dinamik fiyatlama: Kampanya dönemleri, hasat sezonları, liman/RO-RO sıkışıklıkları; anlık fiyatlamayla daha iyi gelir yakalanabilir.
—
Beklenmedik Bağlantılar: Neden Borsa, Tarım ve E-Ticaret Umrunda?
Tarım takvimi ve inşaat mevsimi: Yük arzı patlar, fiyat yükselir; durgunlukta tam tersi.
Kur dalgalanması: Yurtdışı hatlarda € gelir – TL gider dengesini anında oynatır.
E-ticaret kampanyaları: (11.11, yılbaşı vb.) yük dalgası yaratır; doğru planla doluluk artar.
Liman darboğazları: Bekleme masraf demektir; kârlılığı sessizce kemirir.
—
Kendi Senaryonu Hesapla (Pratik Şablon)
1. Aylık km (boş dönüş dâhil) → örn. 8.000–12.000
2. Gelir/km (TL veya €) → hattına göre not al
3. Yakıt: (l/100 km × aylık km × litre fiyatı)
4. Şoför maliyeti: maaş + prim (ya da kendi emeğin için bir bedel)
5. Bakım/lastik: km başına çarpan belirle (örn. 3–4 TL/km)
6. Geçiş/otoyol: hat bazlı aylık ortalama
7. Sigorta+vergiler: yıllıktan aylığa böl
8. Finansman/amortisman: aylık yaz
9. Net: (Aylık km × gelir/km) − (tüm giderler)
> Kısa kural: Yurtiçinde net marj çoğu normal senaryoda dar–orta bantta, yurtdışında iyi planlamayla daha geniş bantta seyreder. Dönemi ve hattı doğru okuyup boş km’yi kıstıkça, rakamlar yüz güldürür.
—
Son Söz
“Tır ne kadar kazanıyor?” sorusunun tek bir cevabı yok; senin hattın, senin planın, senin disiplinin kadar kazanıyor. Doğru müşteri, düşük boş dönüş, yakıt ve bakımda düzenli takip… Hepsi bir araya geldiğinde, o yolda ağır ağır ilerleyen tırın aslında gayet akıllı bir finans makinesine dönüşüyor. Şimdi kalemi eline al: kendi rakamlarınla yukarıdaki şablonu doldur; gerçek cevabı defterin söyleyecek.